Edebiyat sosyolojisi, edebiyatın birikimi ile toplumsal durumları tahlil etme, edebiyatı izlek olarak sosyolojik analize varma çabasına denk düşer. Edebiyatın topluma/toplumun edebiyata olan doğrudan etkisini inceleme alanına alır. Yine bunların yanı sıra kurgusal metinlerle bunların ve sıradan okurların olağan yaşanmışlıkları arasındaki münasebeti yalnızca ortaya çıkarmaya değil aynı zamanda açıklığa kavuşturmaya yönelik teorileri de içinde barındırmaktadır. Edebi metinler arasında önemli bir yere sahip olan romanlar da toplumsal kurum, toplumsal değişim, sosyal hareketlilik, sosyal sınıf ve gruplar, fertler gibi önemli sosyolojik alanlar hakkında geçerli bilgiler almak üzere başvurabileceğimiz yaşayan kaynak eserlerdir. Türk edebiyatının da Dünya edebiyatının da önemli yazarlarından biri olarak görülen Orhan Pamuk, Türk romanının 1980 sonrası dönemine damgasını vurmuş isimlerindendir. Pamuk, romancılık serüveni boyunca yeni ve farklı olanın peşinden gitmiştir. Var olan gündemi de yakından takip ederek romanlarında bu detaylara yer vermiştir. Yazar pek çok romanında ana temanın içine semtleri, mahalleleri, cadde ve sokakları, evleri, otelleri, eğlence yerleri, sinemaları, lokantaları, kahvehaneleri, pastaneleri ve camileriyle İstanbul’u katmıştır. Bu çalışmada edebiyat sosyolojisi yoluyla Orhan Pamuk’un İstanbul merkezli romanlarından biri olan Masumiyet Müzesi (2008) romanı ele alınmıştır. Bu romanında yer alan toplumsal unsurların arka planı edebiyat sosyolojisi metodolojisiyle aydınlatılmaya çalışılmıştır. Yazarın romanını oluştururken kullandığı malzemeleri ve beslendiği kaynakları bu bağlamda ele alarak çok yönlü bir inceleme ortaya koyulmuştur.
Orhan Pamuk, Edebiyat sosyolojisi, İstanbul, Masumiyet Müzesi