Özet


A Comparative Dictionary of Verb Collocations in Azerbaijani and Turkish

Eş dizimler, dillerin ve lehçelerin söz varlığının şekillenmesinde temel bir rol oynamaktadır. Özellikle fiil eş dizimleri, fiillerin belirli yapılarda ve bağlamlarda kullanılmasıyla oluşan kelime birliktelikleri olup dilin kullanım sıklığı yüksek unsurlarından biridir. Azerbaycan Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda, fiil eş dizimlerinin kimi zaman benzer ve eşdeğer biçimlerde kullanıldığı, kimi zaman ise yalancı eşdeğerlikler oluşturarak çeviride çeşitli zorluklara neden olduğu görülmektedir. Bu durum, yalnızca günlük konuşma dilinde değil, edebi eserlerde, akademik metinlerde ve özellikle çeviri süreçlerinde de kendini göstermektedir. Dolayısıyla eş dizimler hem anlatım zenginliği hem de dilin akıcılığı açısından her iki lehçede de vazgeçilmez bir işlev üstlenmektedir. Yalancı eşdeğerliklerin çoğunlukla eş dizim yapılarında ortaya çıkması, bu alanda yapılan incelemelerin önemini daha da artırmaktadır (Doğan, 2022). Çevirmenlerin hem lehçeler arası hem de dil içi aktarımda eş dizimlere dikkat etmesi, yanlış anlamlandırma riskini azaltmak bakımından zorunludur. Bu çalışmada, söz konusu sorunlara çözüm üretmek amacıyla Azerbaycan Türkçesindeki fiil eş dizimleri derlenmiş, eş dizimsel bir sözlük hazırlanmış ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Böylece iki lehçe arasındaki benzerlik ve farklılıkların sistematik biçimde ortaya konması hedeflenmiştir.



Anahtar Kelimeler

Eş dizim, Eş dizimlilik, Azerbaycan Türkçesi, Türkiye Türkçesi.


Kaynakça