Porto - Demo Blog 5

Collocations play a fundamental role in shaping the vocabulary of languages and dialects. In particular, verb collocations, which are word combinations formed by the use of verbs in specific structures and contexts, are among the most frequent elements of language use. Comparative studies between Azerbaijani Turkish and Turkish show that verb collocations are sometimes employed in similar and equivalent ways, while at other times they create false equivalences, leading to various challenges in translation. This phenomenon appears not only in everyday spoken language but also in literary works, academic texts, and especially in translation processes. Therefore, collocations serve as indispensable elements in both dialects, contributing to richness of expression and fluency of the language. The fact that false equivalences mostly occur within collocational structures further highlights the importance of research in this field (Doğan, 2022). Translators must pay close attention to collocations in both inter-dialectal and intra-linguistic transfers in order to minimize the risk of misinterpretation. In this study, verb collocations in Azerbaijani Turkish were compiled, a collocational dictionary was created, and their counterparts in Turkish were comparatively analyzed. Thus, the study aims to systematically reveal the similarities and differences between the two dialects.

Collocation, Collocationality, Azerbaijani Turkish, Turkish.

Eş dizimler, dillerin ve lehçelerin söz varlığının şekillenmesinde temel bir rol oynamaktadır. Özellikle fiil eş dizimleri, fiillerin belirli yapılarda ve bağlamlarda kullanılmasıyla oluşan kelime birliktelikleri olup dilin kullanım sıklığı yüksek unsurlarından biridir. Azerbaycan Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda, fiil eş dizimlerinin kimi zaman benzer ve eşdeğer biçimlerde kullanıldığı, kimi zaman ise yalancı eşdeğerlikler oluşturarak çeviride çeşitli zorluklara neden olduğu görülmektedir. Bu durum, yalnızca günlük konuşma dilinde değil, edebi eserlerde, akademik metinlerde ve özellikle çeviri süreçlerinde de kendini göstermektedir. Dolayısıyla eş dizimler hem anlatım zenginliği hem de dilin akıcılığı açısından her iki lehçede de vazgeçilmez bir işlev üstlenmektedir. Yalancı eşdeğerliklerin çoğunlukla eş dizim yapılarında ortaya çıkması, bu alanda yapılan incelemelerin önemini daha da artırmaktadır (Doğan, 2022). Çevirmenlerin hem lehçeler arası hem de dil içi aktarımda eş dizimlere dikkat etmesi, yanlış anlamlandırma riskini azaltmak bakımından zorunludur. Bu çalışmada, söz konusu sorunlara çözüm üretmek amacıyla Azerbaycan Türkçesindeki fiil eş dizimleri derlenmiş, eş dizimsel bir sözlük hazırlanmış ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Böylece iki lehçe arasındaki benzerlik ve farklılıkların sistematik biçimde ortaya konması hedeflenmiştir.

Eş dizim, Eş dizimlilik, Azerbaycan Türkçesi, Türkiye Türkçesi.